آلودگی هوا همان هیولای نامرئی است که سلامتی همه ما را ذره ذره کمتر می‌کند. هرچه هوا بیشتر آلوده می‌شود، این هیولا هم بزرگتر خواهد شد. در کلان شهرهایی که بیشتر روزهای سال، میزان آلودگی هوا بیش از حد مجاز است، شهروندها خواب کم کیفیت‌تر و بازدهی کمتری دارند. علاوه بر آن ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و تنفسی در ساکنان شهرهایی مثل تهران بسیار بیشتر است. اما در این میان، بیشترین و خطرناک‌ترین تهدیدهای چنین مشکلی مواجه بزرگسالان نیست. در عوض، کودکان با بیشترین میزان تهدید رو به رو هستند. شناخت تهدیداتی که آلودگی هوا برای کودکان ایجاد می‌کند و مهم‌تر از آن راهکارهای مقابله با آن، کلید تربیت کودکانی شاد و سالم است. در این مقاله همراه ما باشید تا انواع آلودگی هوا در مراکز پیش از دبستان را شناسایی کنیم. آلاینده‌هایی که سلامتی فرزندانمان را به خطر می‌اندازند و ممکن است آن‌ها را با مشکلاتی جدی رو به رو کنند. در ادامه راهکار حل این مشکل را هم شناسایی می‌کنیم. برخلاف بزرگسالان، ریه‌های کودکان هنوز رشد کامل خود را پشت سرنگذاشته‌اند. در نتیجه کودک‌ها خیلی سریع‌تر و به تعداد دفعات بسیار بیشتری نسبت به بزرگسالان نفس می‌کشند. در واقع، هنگام تولد، اکثر کودکان فقط بیست درصد از توده ریه یک بزرگسال را دارند. اما وقتی به سن نوجوانی می رسند، در نهایت یک ریه کامل و قوی خواهند داشت. تا آن زمان، کودکان حجم بیشتری از آلاینده‌های موجود در هوا را وارد بدن خود می‌کنند. علاوه بر حجم زیاد هوایی که وارد بدن بچه‌ها می‌شود، توانایی آن‌ها در مقابله با اثرات آلودگی هوا هم بسیار کمتر از بزرگسالان است. سیستم ایمنی بدن آنها هنوز برای مقابله با عفونت‌ها به اندازه کافی آماده نیست و این یعنی خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی در آن‌ها بسیار بیشتر است. حتی با در نظر نگرفتن عوامل فیزیکی تاثیرگذار، باز هم کودکان با خطر بیشتری مواجه هستند. چراکه بزرگسالان بیشتر وقت خود را در محل کار یا خانه سپری می‌کنند. در حالی که کودکان تمایل دارند که بیشتر خارج از خانه و در هوای آزاد وقت بگذرانند. این موضوع درباره کودکان سنین پیش دبستان و دوران مدرسه هم بیشتر از قبل می‌شود و متاسفانه همه این موارد یعنی ریسک ابتلای بیشتر برای آن‌ها. تعداد آلاینده‌هایی که در محیط‌هایی مثل مدرسه و مراکز پیش‌دبستان با تراکم جمعیت نسبتا زیاد وجود دارد، بی‌شمار است. در ادامه بخشی از مهم‌ترین آلاینده‌های موجود در محیط مدرسه را شناسایی می‌کنیم:

قارچ‌ها و کپک‌ها

قارچ‌ها و کپک‌ها همه جا پیدا می‌شوند. تقریبا هرجایی که رطوبت وجود داشته باشد، این موجودات رشد می‌کنند. حتی در جاهایی مثل:

• کاغذها
• چوب
• موکت‌ها

قارچ‌ها و کپک‌ها به راحتی از طریق جریان هوا جا به جا می‌شوند و همین ویژگی آن‌ها را به آلاینده‌هایی پرخطر تبدیل می‌کند. با رشد چنین آلاینده‌ای در محیط، امکان تشدید بیماری‌هایی مثل آسم یا آلرژی به شدت افزایش می‌یابد.  

ریزگردها

ریزگردها آنقدر کوچک هستند که با چشم دیده نمی‌شوند. اما این آلاینده‌ها در مکان‌های مختلفی مثل مدارس، خانه‌ها و هر جای دیگری که فکرش را می‌کنید، وجود دارند. ریزگردها در مکان‌هایی مثل:

• موکت‌ها و فرش‌ها
• روی لباس‌ها
• اسباب‌بازی‌هاپ

پیدا می‌شوند. غلظت زیاد این آلاینده هم می‌تواند باعث ابتلای افراد به آسم و آلرژی شود و یا چنین بیماری‌هایی را تشدید کند.

ذرات PM

ذرات معلق PM، یا همان Particulate matter، ترکیبی از جامدات و مایعات مختلف مثل کربن، مواد شیمیایی آلی پیچیده، سولفات‌ها، نیترات‌ها، گرد و غبار معدنی و آب معلق در هوا است. در کلان‌شهرهایی مثل تهران، بیشتر روزهای سال میزان آلاینده PM در هوا بیشتر از مقدار مجاز است. این آلاینده آنقدر کوچک است که می‌تواند به راحتی از طریق تنفس، وارد جریان خون ما شده و باعث بیماری‌هایی مانند سرطان شود.

نیتروژن دی اکسید

نیتروژن دی اکسید یک آلاینده گازی است و به عنوان یکی از بزرگترین مقصرهای آلودگی شهرها شناخته می‌شود! حجم بزرگی از این آلاینده منشا انسانی دارد. وسایل نقلیه و نیروگاه‌ها از منابع اصلی تولید نیتروژن دی اکسید هستند. مقادیر زیاد این آلاینده می‌تواند مخاط مجاری تنفسی شما را تحریک و ملتهب کند و در نهایت باعث سرفه‌های متعدد در کوتاه مدت و بیماری‌هایی مثل آسم و آلرژی در بلند مدت شود. در این میان کودکان و افراد مسن بیشتر تحت تأثیر قرار این آلاینده قرار می‌گیرند و زودتر دچار عفونت‌های تنفسی می‌شوند.

کربن دی اکسید

علاوه بر مواردی که عنوان شد، یکی دیگر از آلاینده‌هایی که در کلاس‌های درس پیدا می‌شود، کربن دی اکسید است. این آلاینده در جریان متابولیسم بدن تولید می‌شود و به دلیل تراکم نسبتا زیاد جمعیت در مراکز آموزشی، غلظت نسبتا بیشتری دارد. به گفته EPA این آلاینده می‌تواند روی عملکرد و بازدهی مغز تاثیر منفی داشته باشد. ابتدا به صورت کلی، شایع‎‌ترین خطراتی که آلودگی هوا برای سلامتی همه ما به وجود می‌آورد را بررسی می‌کنیم:

بیماری‌های ریوی در اثر آلودگی هوا

قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا در بلند مدت می‌تواند باعث ابتلا به بیماری مزمن انسدادی ریه شود. طبق آمار رسمی سازمان جهانی بهداشت (WHO)، تقریبا ۴۳% از مرگ‌های مرتبط با بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) در اثر آلودگی هوا اتفاق می‌افتد. COPD گروهی از بیماری‌ها هتسند که مشکلات مربوط به تنفس را ایجاد می کنند. از جمله آمفیزم و برونشیت. این بیماری‌ها مجاری تنفسی را مسدود کرده و نفس کشیدن را برای فرد دشوار می کند. درمان قطعی این بیماری‌ها کشف نشده اما با کمک پزشک امکان کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد.

سرطان ریه

بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) حدود ۲۹% از مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه بر اثر آلودگی هوا اتفاق می‌افتد. آلاینده‌های بسیار کوچک احتمالاً به طور قابل توجهی به این اتفاق کمک می‌کنند. چراکه ندازه کوچک آن‌ها باعث می‌شود تا به راحتی وارد دستگاه تنفسی تحتانی شوند.

بیماری‌های قلبی عروقی

طبق بررسی Global Burden of Disease Study در سال ۲۰۱۸ مشخص شده که آلودگی هوا باعث ۱۹% از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی است. علاوه بر موارد کلی که بررسی کردیم، آلودگی هوا می‌تواند مشکلاتی خاص دیگری را هم برای کودکان به وجود آورد. در ادامه به بررسی این مشکلات می‌پردازیم:

رشد ناقص ریه

مرکز سلامت کودکان کالیفرنیای جنوبی، در یک تحقیق مفصل، اثر دراز مدت آلودگی هوا روی سلامتی کودکان و نوجوانان را بررسی کرده است. در این مطالعه حدود ۱۷۰۰ کودک و نوجوانی که در مناطق آلوده زندگی می‌کردند، تحت نظر قرار گرفتند. نتیجه این مطالعه نشان داد، کسانی که در مناطق آلوده تر بزرگ شده‌اند با خطر کاهش رشد ریه روبرو هستند. این یعنی ریه کودکان مناطق آلوده ممکن است هرگز به رشد کامل خود نرسد. مطالعه دیگری که توسط دانشگاه ییل انجام شده، نشان می‌دهد که علاوه بر رشد ناقص ریه‌ها، علائم تنفسی مثل سرفه یا حتی آسم خفیف در کودکان چنین مناطقی بیشتر است.  

آسیب به عملکرد مغز

به گزارش سایت childinthecity  آلودگی هوا می‌تواند رشد مغز کودکان را با اختلال مواجه سازد. علاوه بر آن در کلاس‌های درس آلاینده‌ها روی میزان بازدهی افراد تاثیر منفی می‌گذارند و به نطر می‌رسد که چنین مشکل جدی تا به حال دست کم گرفته شده. به طور کلی در محیط‌های آموزشی، به کار گرفتن سیستم تهویه مناسب و کنترل تراکم جمعیت تا حد ممکن، می‌تواند در حل این مشکل موثر باشد. اما فراموش نکنیم که در بیشتر روزهای سال، نه فقط هوای کلاس‌های درس، بلکه هوای شهر هم آلوده است. در جنین شرایطی مناسب‌ترین راهکار مقابله با عوارض آلودگی هوا، استفاده از دستگاه تصفیه هوای مناسب است. یک دستگاه تصفیه هوای باکیفیت می‌تواند تا ۹۹% از آلاینده‌های موجود در محیط را جذب خود کند و هوای باکیفیت را به محیط تزریق کند. تنفس هوای باکیفیت هم بدون شک به عملکرد بهتر دانش آموزان و حفظ سلامتی کادر مراکز آموزشی و بچه‌ها منجر خواهد شد. دستگاه‌های تصفیه هوا انواع مختلفی دارند و هر دستگاهی نمی‌تواند عملکرد قابل قبولی داشته باشد. بنابراین در هنگام انتخاب یک دستگاه تصفیه هوای مناسب، حتما به نکات زیر توجه کنید:

دستگاهی با فیلتر هپای باکیفیت را انتخاب کنید

حیاتی‌ترین عضو یک دستگاه تصفیه هوا، فیلترهای آن است. اگر قلب در بدن ما به درستی کار نکند، امکان زندگی برای ما وجود نخواهد داشت و اگر در یک دستگاه تصفیه هوا از فیلترهای مناسبی استفاده نشده باشد، هوای اتاق تصفیه نخواهد شد. تولیدکنندگان دستگاه‌های تصفیه هوا از فیلترهای مختلفی برای پاکسازی آلاینده‌ها استفاده می‌کنند. اما موثرترین آن‌ها برای تصفیه هوا، فیلتر هپا است. در برندهای معتبر و صاحب نام دنیا مانند IQ Air هم از همین فیلترها استفاده می‌شود. در ایران نیز برندهای متخصص تصفیه هوا مانند نوجان از فیلتر هپا در دستگاه‌های تصفیه هوای خود استفاده می‌کنند. این فیلتر اگر از کیفیت مناسبی برخوردار باشد می‌تواند تا ۹۹% از آلاینده‌های غیر گازی موجود در محیط را جذب خود کند. معمولا برای آنکه تصفیه هوا به صورت کامل انجام شود، در کنار هپا، از فیلتر کربن اکتیو برای جذب بوها و آلاینده‌های گازی و شیمیایی استفاده می‌شود.

ظرفیت فیلترهای دستگاه را بررسی کنید

  تنها دقت کردن به نوع فیلتر کافی نیست. فیلترهای هپا و کربن اکتیو در هر دستگاهی ممکن است ظرفیت متفاوتی داشته باشند. در هنگام خرید حتما در مورد ظرفیت فیلترها از فروشنده سوال کنید. یک دستگاه باکیفیت از فیلتر هپایی استفاده می‌کند که بین یک تا دو سال (بسته به میزان آلودگی محیط شما) عمر مفید دارد. همچنین حداقل میزان جاذب کربن به کار رفته باید نزدیک به دو کیلوگرم باشد. برخلاف ادعای برخی از سازندگان دستگاه‌های تصفیه هوا فیلترهای هپا و کربن اکتیو قابل شست و شو نیستند و پس از پایان عمرشان باید تعویض شوند. این فیلترها پس از پایان ظرفیتشان دیگر نمی‌توانند آلاینده‌های جدید موجود در محیط را جذب خود کنند.

     

قدرت فن دستگاه را در نظر بگیرید

  یکی دیگر از ویژگی‌های بسیار مهم دستگاه تصفیه هوا داشتن فن باکیفیت است. فن دستگاه تصفیه هوا با مکش مقدار مناسبی از هوا به داخل دستگاه، زمینه شروع پاکسازی هوا را مهیا می‌کند. این موضوع در تصفیه هوای محیط‌های بزرگ و پرتردد اهمیت دو چندانی خواهد داشت. چرا که در این محیط‌ها تنها دستگاهی می‌تواند تصفیه هوای محیط را به درستی انجام دهد که از قدرت کافی برخوردار باشد. بنابراین باید به سراغ دستگاهی بروید که متناسب با چنین محیط‌هایی از فنی بسیار قدرتمند بهره گیرد. هرچه فن دستگاه از توانایی بیشتری برای مکش هوا برخوردار باشد، مساحت بزرگتری در زمان کمتر تصفیه می‌شود. این ویژگی در دستگاه‌های تصفیه هوا با عنوان میزان هوادهی شناخته می‌شود.

توجه به ماهیت آلودگی در اقلیم ایران

جنس آلودگی در هر شهر و اقلیمی متفاوت است. یک دستگاه تصفیه هوای مناسب باید برای شرایط آب و هوای محل زندگی ما طراحی شده باشد. برای مثال آلودگی شهر اهواز از جنس گرد و خاک درشت (PM10) و ریز (PM2.5) با منشا طبیعی است. در حالی که آلودگی در تهران به دلیل وجود ذرات (PM 2.5)  و به دلیل ترافیک سنگین این شهر است. بخشی از دستگاه‌های وارداتی موجود در بازار ایران، برای اقلیم کشور تولیدکننده این دستگاه‌ها طراحی شده‌اند و ممکن است بازدهی موردنظر را در اقلیم ایران نداشته باشند. در این میان، استفاده از دستگاه‌های تصفیه هوای ایرانی می‌تواند بخش بزرگی از این مسئله را حل کند. چراکه این دستگاه‌ها با دانش و تخصص مهندسان ایرانی و برای اقلیم کشورمان طراحی می‌شوند. یکی از برندهای متخصص تولید دستگاه تصفیه هوا ایرانی نوجان است.   شاید تا قبل از مطالعه این مقاله اثرات بسیار جدی آلودگی هوا را دست کم می‌گرفتید. شاید هم فکر می‌کردید که آلودکی هوا راه حل خاصی ندارد. اما با توجه به مواردی که در این مقاله بررسی کردیم، می‌توانیم نتیجه بگیریم که مشکل آلودگی هوا، چاره دارد، تردید ندارد! برای حفظ سلامتی فرزندان این سرزمین، حتی ثانیه بعد هم دیر است. بنابراین همین حالا باید راهکارهای مناسب مقابله با اثرات آلودگی هوا را انتخاب کنیم. در این میان همانطور که اشاره شد، یکی از بهترین راهکارهای حذف آلاینده‌ها در مراکز پیش‌دبستانی و آموزشی، استفاده از دستگاه تصفیه هوا است. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انتخاب دستگاه تصفیه هوای مناسب و مشاوره رایگان درباره راهکارهای کنترل کیفیت هوا می‌توانید با کارشناسان متخصص نوجان تماس بگیرید.